مطالعه تنوع و کارایی ژن های مقاومت به بلاست تعدادی از ژنوتیپ های اصلاحی برنج ایران و ردیابی آنها از طریق نشانگرهای مولکولی

به منظور مطالعه وضعیت ژن های شناخته شده مقاومت به بیماری بلاست و درجه مقاومت نسبی ارقام برنج نسبت به قارچ pyricularia grisea sacc. ، عامل بیماری بلاست برنج و تعیین منحنی پیشرفت بیماری ، تعداد 58 ژنوتیپ شامل ارقام محلی و لاین امیدبخش مورد ارزیابی فنوتیپی و مولکولی قرار گرفتند. در بررسی فنوتیپی که در شرایط خزانه و گلخانه صورت گرفت، ژنوتیپ ها برای ارزیابی در مقابل نژادهای محلی بلاست در خزانه در بستر خشک در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار کشت شدند. همچنین کلیه ژنوتیپ ها برای بررسی وضعیت مقاومت در برابر دو نژاد ia-82 و ia-90 در گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تکرار کشت گردید و برای صفات درصد سطح آلوده برگ و تیپ آلودگی (در خزانه و گلخانه ) و اندازه لکه و تعداد لکه ( در گلخانه ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در بخش مولکولی نیز ژنوتیپ ها توسط تعدادی نشانگر پیوسته با ژنهای مقاومت به بلاست مورد بررسی قرار گرفتند، که از 3 نشانگر sts ( jj80, jj81, jj113 ) پیوسته با ژنهای مقاومت pi5,pi3 که روی کروموزوم 9 برنج قرار دارد بهمراه 4 نشانگر ریزماهواره ای ( rm224, rm277, rm179, rm463 ) پیوسته با ژنهای pi1, pi44, pita و pi39 که روی کروموزوم های 11 و 12 قرار گرفته اند، استفاده گردید. در نتایج حاصل از خزانه بلاست رقم ir24 و لاینهای f125 و f120-2 کمترین شدت بیماری (it= 1-3 ) و سطح زیر منحنی توسعه بیماری ( audpc= 20-30 ) را نشان دادند. ارقام و لاینهایی نظیر دمسیاه، حسنی، f35-1 و f63-3 بیشترین شدت بیماری(it =3-5 ) و سطح زیر منحنی تسعه بیماری( audpc= 50-60 ) را دارا بودند. نتایج حاصل از ارزیابی گلخانه ای، نشان داد که واکنش ژنوتیپ ها در مقابل دو نژاد عامل بلاست متفاوت بوده است. به طور کلی، ژنوتیپ ها در سه دسته مقاوم، متحمل و حساس دسته بندی گردیدند که برای حصول مقاومت پایدار، ارقام با مقاومت متحمل توصیه می گردد. همچنین با توجه به نتایج حاصل از آزمون پیوستگی بین نشانگر های مولکولی و ننایج فنوتیپی، هیچگونه پیوستگی بین نشانگرهای sts بکار گرفته شده با نتایج فنوتیپی حاصل از خزانه و گلخانه دیده نشد. در حالیکه ارزیابی با استفاده از 4 نشانگر ریزماهواره ای و انجام آزمون پیوستگی برای این نشانگرها حاکی از وجود حداقل یک ژن مقاومت اختصاصی که در ایجاد مقاومت به بیماری بلاست درمقابل دو نژاد مورد استفاده نقش دارد، می باشد. این نتایج وجود ژنهای مقاومت اختصاصی را در ژرم پلاسم ایرانی اثبات می کند. به طور کلی، براساس نتایج آزمون پیوستگی، وجود برخی از ژنهای مقاومت پیوسته با نشانگر های مولکولی بکار گرفته شده ، در ژرم پلاسم جمعیت مورد بررسی، تایید و با توجه به نتایج فنوتیپی و بررسی های آماری، می توان نتیجه گرفت که این ژنها مسول بخشی از مقاومت مشاهده شده در آزمایشات فنوتیپی، می باشند.